UV Lamp in de zwemvijver – Functionele zin of onzin?
De essentie voor een heldere schone zwemvijver met duurzaam en haalbaar vijveronderhoud.
‘Heb ik een UV lamp nodig voor mijn zwemvijver om met die algenplaag af te rekenen?’
Ik krijg vaak de vraag of een lamp – dit verwijst dan steevast naar een UV lamp – nodig is om succesvol een mooie heldere zwemvijver te krijgen. Met 35+ jaar ervaring in ontwerp, constructie en realisatie van zowel aquacultuur, algenfabrieken als zwemvijvers weet ik intussen heel goed wat een UV lamp kan en niet kan.
Het antwoord is zo kort als het simpel is.
‘Neen – die UV lamp in de zwemvijver is geen noodzaak!’
Dat is het korte deel. In dit artikel gaan we wat dieper in waarom dit korte, abrupte antwoord eigenlijk ook vrij ‘simpel’ is, maar dat verdient een woordje uitleg.
Ik ga ook uitleggen waarom een UV lamp dan weer wèl nodig is bij andere installaties, zoals een koi vijver of een biozwembad. Hier wordt alles duidelijk waarom een UV lamp bij bepaalde types van vijvers nuttig is en bij welke zinloos. Want UV lampen zijn geen waardeloze dingen, maar je kan ze wel zo installeren dat ze geen enkel nut bieden.
Lees na dit artikel meer over andere factoren die bepalend zijn voor de juiste keuze aan onderhoudsapparatuur in 2 voorgaande artikels. Tips Aankoop Vijverstofzuiger: de meest voorkomende foute beslissingen! EN Vijf criteria voor de juiste vijverstofzuiger!
Hieronder direct een overzicht
Untagged pictures by Koen Vanhoutte
Overzicht van Toepassingen UV Lamp Zwemvijver
- Zwemvijver: Niet noodzakelijk
- Biozwembad: Komt goed van toepassing
- Koi vijver: Zeker doen
- Plantenvijver: Liever niet
- Zwembad met chloor: Absoluut
Wat doet een UV lamp in de zwemvijver?
Regenboog tegen een rotslandschap. Foto door Mark Fuller op Unsplash.
Picture by Pawel Czerwinski on Unsplash
Wat is het: Wat is UV licht ?
Wat doet het: Ontsmet water
Doel: Algenbestrijding
Applicatie: Zwemvijver of niet?
Zonder al te veel in te gaan op de technische details hoe zo’n UV lamp precies werkt, ga ik concreet meegeven wat zo’n ding precies doet. Dan zal je de logica van toepassing onmiddellijk inzien.
Voor de ‘geeks’ onder ons (zoals ikzelf): er is een schat aan informatie op het internet te vinden, maar vermijd in eerste lijn de vijver-fora even en ga op zoek naar de basis technologie.
Licht, het kleurenspectrum!
We weten allemaal nog uit school dat wit licht samengesteld is uit meerdere kleuren. Die zien we wanneer dat witte licht gebroken wordt over een prisma. Of bij regendruppels of mist, dan zien we een regenboog.
De kleuren verlopen van … tot… (ezelsbrugje ‘ROGGBIV’)
Rood/Oranje/Geel/Groen/Blauw/Indigo/Violet ……. En daarna het Ultraviolet.
UV licht is voor mensen onzichtbaar. We kunnen dat licht niet zien. De ‘gloei’ die je uit de lamp ziet in het donker zijn de ruimere lichtfrequenties die de lamp ook produceert als neveneffect.
Fun fact:
Door de band genomen kunnen wij mensen zeer veel kleuren zien, maar geen UV. Er zijn een paar uitzonderingen van mens en dier die ‘nabij-UV’ (near – UV: ~310-400nm) kunnen waarnemen. Waaronder ook naar verluidt de befaamde schilder Monet. Dat moet verklaren waarom zijn waterlelies zo uitzonderlijk mooi en anders geschilderd zijn. Lees hier meer over Monet’s ‘superhuman talent’
Er zijn ook een aantal zoogdieren die UV licht kunnen zien, zoals de karibou. Daarmee spotten ze zeer snel wolven in de sneeuwvlakten.
Insekten kunnen ook UV licht zien. Zij zien de wereld dan ook totaal anders. Witte waterlelies reflecteren UV licht waardoor ze extra fel oplichten. Maar ze zien niet zomaar alles met een extra felle ‘paarse’ tint. Ze zien ingebouwde patronen, op bloemen, op vleugels, op sporen. Allemaal voor ons onzichtbaar. Het is moeilijk om ons daar iets bij voor te stellen. In elk geval is er in de natuur veel meer informatie dan het oog ziet 😉
Picture by Shayna Take on Unsplash
‘Welke lamp adviseert u ons voor onze zwemvijver?’.
Ik ben ondermeer gespecialiseerd in algenkweek voor commerciële doeleinden. Dat geeft me een kennis over de relatie tussen algen en UV die collega’s niet kunnen hebben. Een ‘unfair advantage’, maar dat komt nu de zwemvijver eigenaar wel van pas. Die kennis pas ik toe in onze zwemvijvers, biozwembaden en tuinvijvers. Ik ben de spreekwoordelijke ‘stroper die boswachter werd’ 😉
Samengevat: voor een zwemvijver? Geen. Tenzij er een specifieke medische reden voor zou zijn.
De Realiteit Van Dodelijk Licht!
UV – C: de killer straling.
UV licht bestaat uit de frequentie 10 nm tot 400 nm. Het maakt in totaal zo’n 10% uit van het zonlicht. UV veroorzaakt zonnebrand op onze huid, maar stimuleert ook productie van Vitamine D. Het is dus een kwestie van welk deel van het UV licht ons bereikt.
Gelukkig wordt het gros (~3/4) van het UV (<121 nm) door de atmosfeer geabsorbeerd en 100% van het sterkere, meest destructieve en dodelijke deel van UV straling. Zonder ozonlaag en atmosfeer zou er domweg geen leven op aarde mogelijk zijn. Los dan van het feit dat er niets te ademen zou zijn. Zonder ozonlaag zouden we dik in de problemen raken.
Vandaar de hele heisa rond dat groter wordende gat in de ozonlaag. Dat was niet om de ‘koelkast industrie’ te pesten, maar om de planeet te redden.
Picture by Adrian Infernus on Unsplash
Tijdens de droge hete zomers van 2018 en vooral 2019 kwamen er meer UV stralen door de atmosfeer omdat er minder lichtstralen verstrooid werd door waterdamp (‘wolken’). Die extra dosis beschadigde het bladgroen van planten, zelfs waterplanten.
Dat is de reden dat bladeren van zelfs waterlelies, snoekkruid, dotterbloemen etc plots brandschade vertoonden of verschrompelden. Ook al stonden ze met hun voeten in het water. Soms kwamen daar dan nog secundaire ‘spot’ infecties bovenop, na de zonneschade. Volledige aanplanten van zwemvijvers zijn zo compleet ‘verbrand’ geraakt.
Er bestaat UV licht in drie groepen, of spectra:
UVA : 315 – 400 nm Black light (van de feestjes en festivals)
UVB : 280 – 315 nm Medium wave
UVC : 100 – 280 nm Korte golf: dodelijk – bacterie/virus dodend
Picture by Inderpreet Sekhon on Unsplash
Picture by Kristine Tanne on Unsplash
Picture by Anais Murith on Unsplash
-
Maar terug naar de UV lamp zwemvijver
We weten nu dat er een onzichtbaar licht bestaat dat wij niet kunnen zien. En dat de ‘lucht’ ons beschermt tegen het ergste. Wat betekent dat dan voor onze waterpartij en de lamp die we er zogenaamd moeten aankoppelen?
De lamp produceert UV-C, ultraviolet licht met een ‘kortgolvige’ golflengte tussen 100 en 280 nm en we willen dat gebruiken. We willen namelijk ons water schoon en helder krijgen. Die krachtige UV lichtstralen zijn dodelijk voor bacteria, virussen en veel (maar niet alle) algen en andere kleine beestjes in de waterkolom. We willen dat licht gebruiken om water te ontsmetten.
Bij wijze van visualisatie kunnen zeggen dat je een kleine ‘zon in een buis’ hebt die ongewenste ééncellige organismes doodt. We circuleren het vijverwater over die lamp (het zonnetje in huis) en doden alles wat er in zit. Je ‘ontsmet’ daarmee het water dat in circulatie is.
Schematische voorstelling van de UV stralen doorheen water in een reflecterende behuizing. Naast ontsmetting krijg je hier zelfs effecten op moleculair niveau. Als neveneffect ontstaan er actieve zuurstof radicalen.
Waarschuwing. Voor het geval het niet duidelijk is: de zon is een brandende dodelijke vuurbal aan de hemel. Hetzelfde geldt voor die lamp, maar dan iets bescheidener. Maar dat ding blijft echt wel gevaarlijk. Dus: Kijk nooit rechtstreeks in zo’n lamp die brandt. Daarmee verbrand je je ogen met mogelijk blijvende schade of blindheid tot gevolg. Gebruik deze toestellen altijd conform de handleiding! Bij twijfel: raadpleeg een vakman (m/v/x).
Toepassing van UV-C in water - UV lamp zwemvijver
Wanneer gaan we zo’n lamp toepassen? Als we water willen ontsmetten van bacteria, virussen, etc.
De efficiëntie daarvan zal in functie staan van de doorstroom van water (m³/uur) en de dikte van de waterlaag die blootgesteld wordt aan de UV straling. Daarnaast is er ook de belading van het water door contaminanten: bacteria/virus maar ook partikels: klei, vuil, beestjes… Hoe meer vervuiling, hoe meer het UV licht belemmert wordt en hoe minder het effect zal zijn.
Met andere woorden, voor een optimale werking heb je een gefilterde watermassa nodig. Die passeert in een voldoende dunne laag op het juiste tempo langsheen de UV stralingszone. Merk hier vooral op: gefilterd water! Dus water dat reeds gefilterd is. Heel belangrijk.
Zo heb ik destijds een uitgebreid systeem uitgewerkt om water te behandelen voor een algenfabriek.
Voorfilters met daarna UV ontsmetting van het circulerende water.
Principes: Ontsmetting en doden van ongewenste organismes
Criterium: Beschadigen we het natuurlijk waterleven, ja of nee?
Keuze: Afhankelijk van uw type vijver
Zwemvijver: Niet noodzakelijk.
Voorfilters met daarna UV ontsmetting van het circulerende water.
Bij systemen met recirculatie, zoals bij vijvers, zwembaden en biozwembaden het geval is, wordt het water eerst gefilterd en daarna pas door een UV lamp gepompt. De bedoeling hier is om het water dat terugkeert te ontsmetten vooraleer het terug te voeren naar de open water zone. De ontsmetting slaat vooral op ‘ontsnappende’ bacteria. Of in het geval van een micro-algen fabriek, de ontsnappende micro alg die een cultuur kan besmetten.
Bij een zwembad (met chloor) slaat dat vooral op bacteria die ophopen in de zandfilter en mee zouden stromen naar de zwemzone. De UV straling werkt ook om giftige chloramines te neutraliseren.
Bij een visvijver met vb filterkamers met beads, kallness, filtermatten, wil je vermijden dat er proppen bacteria terug stromen naar de vissenzone. Ook wil je eventuele virussen doden die in het water aanwezig zijn.
Grote natuurlijke zwemvijver ingewerkt in het achterliggende landschap.
Conclusie UV Lamp Zwemvijver – Ja of Nee?
Mag ik ja EN nee zeggen? Veel hangt af van de definitie van een zwemvijver en op welk filtratiesysteem deze draait. De UV lamp in uw zwemvijver kan – gebaseerd op welk type waterpartij je liggen hebt – evenveel goed als kwaad berokkenen.
UV licht heeft een ongelooflijke kracht in het doden van ongewenste organismen, zoals schimmels, virussen en bacterieel leven. Het is in eerste instantie bij dat bacterieel leven dat problemen kunnen ontstaan, omdat er ook goed bacterieel leven nodig is voor een gezonde zwemvijver.
Vandaar deze conclusie voor het gebruik van een UV lamp in de zwemvijver, gebaseerd op het type. Een overzichtje dus:
– Natuurlijke zwemvijver met plantenfilter – de UV lamp gaat de natuurlijke waterbalans waar het bacterieel leven in de plantenfilter voor zorgde verstoren. Hier adviseren we dan ook NIET om een UV lamp te gebruiken.
– Biozwembad – Ondanks hun naam zijn biozwembaden geen 100% natuurlijke systemen – ze gebruiken gewoon geen chemische troep in het water, zoals chloor. Hier is een UV lamp vaak cruciaal en bevelen we dit WEL aan.
– Visvijver of Koikarper siervijver – zwaar bevolkte vijvers met siervissen zoals koikarpers kunnen – vaak door gebrek aan waterplanten – niet zelfregulerend zijn. Chloor is hier vanzelfsprekend uit den boze. Vandaar dat UV lampen hier zeer populair zijn en we deze WEL aanbevelen.
– Reguliere vijver met veel waterplanten – In een gewone tuinvijver, klein of groot, is een UV lamp niet echt noodzakelijk; zeker als er waterplanten instaan en er geen overbevolking aan siervissen inzit. Hier bevelen we het gebruik van de UV lamp zwemvijver NIET aan.
– Chloor zwembaden en wellness installaties – Deze systemen staan ver weg van de natuurlijke balans en hebben daarom hulp nodig. Ondanks het gebruik van chloor kunnen algen een probleem blijven vormen. Dan is het gebruik van een UV lamp zwemvijver WEL aangewezen.
Hopelijk brengt dit artikel wat licht in de duisternis, maar wel liefst geen UV licht, want dat doet na lange duur wel pijn aan de ogen. Zit je nog met vragen? Aarzel dan niet om onze vijverspecialist te contacteren!
Iedereen kan vijveren!
Een zwemvijver deskundig onderhouden is echt geen rocket science. Met de nodige begeleiding en wat opgedane ervaring kan iedereen zonder probleem zijn eigen zwemvijver schoon en gezond houden.
Eenmaal je weet waar je mee bezig bent zit je voor 95% goed.
In geval van nood kun je altijd een deskundige contacteren.
- Observeren & Meten 45%
- Regelmatig Onderhoud 65%
- Waterbiologie & Waterchemie 85%
- Onbeperkt Zwemplezier 95%
Recente Blog Artikels
We publiceren regelmatig artikels over het waterleven. Elke maand krijg je een ‘wat te doen’ lijstje over wat er aan onderhoud kan gedaan worden in zwemvijver, vijver of zwembad. Maar we hebben het ook over interessante weetjes, relevante gebeurtenissen op en om het water, een ‘plant’ of ‘dier’ in de kijker en ook al eens een reisverslag naar over een reis met een waterachtig thema.
Tien Tips voor Makkelijk Vijver Onderhoud
Zelf de vijver schoonmaken, hoe pak je dat het best aan vraag je? Ben je op zoek naar solide vijver onderhoud tips? Dan ben je hier aan het juiste adres. Deze tien tips voor makkelijk vijver onderhoud handel je zelf vlotjes af. Je behaalt er prachtige en natuurlijk resultaten mee. Een zwemvijver of andere waterpartij die ecologisch verantwoord en stabiel is en waarvan je doorheen de jaren zorgeloos kan genieten. Deze tips voor simpel vijver onderhoud zijn gebaseerd op mijn 25 jaar ervaring als vijverdeskundige en de feedback van al mijn bestaande klanten.
Simpel Vijver Onderhoud – Vier Makkelijke Stappen
De waarheid en niets dan de waarheid over eenvoudig vijver onderhoud, zowel voor zwemvijvers, koikarper vijvers en gewone tuinvijvertjes. Er bestaan geen magische poedertjes. Jouw waterpartij heeft ook zeker geen nood aan javel of vergif. En laat je ook niets wijsmaken door de lokale tuinsupermarkt ‘expert’ of ‘nonkel Filemon’.
Regelmatig en gericht zelf je vijver onderhouden is wat er nodig is. Met 25 jaar ervaring in de vijverindustrie staan we de mensen graag bij met raad en daad. Vandaar deze vier tips over hoe zelf je vijver onderhouden. Dit zijn makkelijke stappen die iedereen aankan.
Terrasvijver Aanleggen
In 5 stappen een tuinvijvertje aanleggen. Lijkt moeilijk maar dat kun je zelf. Op 1 middag tijd en dat zonder voorkennis of technische expertise.